Musserts Schaduw – John Kuipers

Het is 29 juni 1940 wanneer het team van hoofdinspecteur Charlie Swieninck wordt opgeroepen voor een wel heel bijzondere moord. Er is op station Hollands Spoor een man in een trein vermoord terwijl deze trein op het punt stond om naar de volgende halte te vertrekken, en van de dader is geen spoor te bekennen. Al snel blijkt dat het slachtoffer Marnix Maas is, een hoge juridische raadsman van de NSB. Er zit voor Charlie niets anders op dan om te onderzoeken of engerds als Kees van Geelkerken, Rost van Tonningen en natuurlijk Anton Mussert hier iets mee te maken hebben.

Stilte voor de storm

Op het moment dat Marnix Maas in een treincoupe de keel wordt door gesneden is Nederland net zes weken bezet door de Duitsers. Afgezien van het bombardement op Rotterdam en een paar dagen van wat oproer is het leven weer aardig normaal geworden. Er zijn weliswaar Duitse soldaten op straat, maar ze dragen geen wapens en mengen zich heel vriendelijk onder de bevolking. Het lijkt wel alsof er nauwelijks iets aan de hand is.

Maar nu Charlie Swieninck zich onder de leden van de NSB moet gaan mengen, is dat wel andere koek. Hij is genoodzaakt om als eerste Anton Mussert, de leider van de Nationaal-Socialistische Beweging te ondervragen, aangezien hij het meeste met Marnix Maas van doen had. Tot zijn eigen verrassing werkt de zelfbenoemde grote leider redelijk mee, maar toch wordt hij er niet bijzonder wijzer van.

Naarmate Charlie met zijn team steeds verder begint te wroeten om bij de aanleiding en schuldige van de moord te komen, worden de mensen van de NSB een stuk minder meegaand. Sterker nog, het wordt overduidelijk dat ze de recherche een andere kant op proberen te sturen. En dat is best verdacht…

Boomlang en met een flinke vleug humor

Ondanks zijn Engelse voornaam is Charlie een echte Hagenees: broodnuchter en vol met relativeringsvermogen. Verder is hij vriendelijk, moet hij niets van die hele Duitse bezetting hebben en is hij in het bezit van een flinke vleug humor. Hierdoor is deze enorme man (hij is boomlang en dat maakt overal de nodige indruk) een personage waar je wel van moet houden.

Dit moordonderzoek stelt Charlie ook aardig op de proef. Aan de ene kant is dat omdat hij ongeduldig van aard is, en aan de andere kant omdat Marnix Maas ieder flintertje papier dat hij in zijn leven in zijn handen had heeft bewaard.

“Koffie, sigaretten en een eindeloze reeks papieren gingen door onze handen. Marnix Maas was bij leven een maniakale registrator van zijn politieke beweging geweest. De andere rechercheurs van het BBD kwamen af en toe nieuwsgierig buurten en prezen zichzelf gelukkig niet door de papierzee te worden verzwolgen.
Tijdens een gezamenlijke lunch in de kantine bespraken we de opbrengst van al het leeswerk tot dan toe: niks, daar kwam het op neer. Er zat niets anders op dan stug door te gaan. Een stoffige, saaie en tijdverslindende klus.
‘Waarom,’ verzuchtte Herko, ‘zitten er zelfs nota’s van een kantoorboekhandel tussen zijn spullen? Die horen toch in de administratie van de boekhandel thuis? Gummetje, puntenslijper, logboek, potloden, enveloppen, vijf vel pakpapier bruin…’”

Dit smaakt naar meer

Musserts Schaduw is het thrillerdebuut van voormalig ANP journalist John Kuipers en het smaakt absoluut naar meer. Gelukkig is er al een vervolg verschenen met dezelfde Charlie Swieninck in de hoofdrol: Het Bedrog van Göring.

De schrijfstijl is Kuipers is heel prettig, het is vlot, zonder al te veel gedoe en met veel respect voor de tijdsgeest. Het hele verhaal wordt met verve door de heerlijke Charlie gedragen en is doorspekt met historische feitjes die ik nog niet kende. Met name deze twee elementen hebben ervoor gezorgd dat ik van dit boek heb genoten.

In veel opzichten deed dit boek me ook erg aan de succesvolle reeks over privédetective Bernie Gunther van Philip Kerr denken, het lijkt me onmogelijk dat John Kuipers zich niet in zekere mate door dit werk heeft laten inspireren. Hoe dan ook, Nederland is een fijne serie met politieromans uit de tijd van de Tweede Wereldoorlog rijker en ik ben fan!