De rijke Amerikaanse erfgename Nanée Gold woont al jaren in Parijs als de Duitsers in 1940 haar geliefde stad binnenvallen. Ondanks dat ze met haar Amerikaanse paspoort makkelijk naar haar geboorteland kan vluchten, is ze vastberaden om te blijven. Ze wil zoveel mogelijk mensen naar veiligere landen helpen, ook als ze daarbij haar eigen leven op het spel moet zetten. De Postbezorgster van Parijs is een ode aan de dappere Mary Jayne Gold die met haar moed talloze levens wist te redden.
Edouard Moss
Nanée Gold is een stoere dame die precies weet wat ze wil. Ze is pilote, draagt graag broeken, is niet getrouwd en heeft veel vrienden in de kunstwereld. Begin 1938 komt ze op een feestje van de surrealist André Breton de Joodse fotograaf Edouard Moss tegen. Hij is weduwnaar en is samen met zijn jonge dochter uit Duitsland gevlucht omdat zijn foto’s niet bij de nazi’s in de smaak vielen.
Er is een directe aantrekkingskracht tussen Edouard en Nanée. Ze raken elkaar alleen al snel uit het oog omdat Edouard niet veel later naar Sanary-sur-mer verhuist, een klein vissersdorpje in de Provence waar meer gevluchte schrijvers en kunstenaars wonen.
In oktober 1939 wordt Edouard opgepakt en samen met talloze andere Duitse kunstenaars en intellectuelen in Camp des Milles opgesloten. Tegen die tijd is Nanée in Marseille gestrand. Ze wilde haar vriendin T (nee, er is nergens een uitleg waarom de naam van deze dame uit een enkele letter bestaat) met haar zoontje naar het buitenland begeleiden, maar ze kwamen niet verder dan Marseille. Via via komt ze hier in contact met Varian Fry van het American Emergency Rescue Committee.
Varian Fry
Tegen de tijd dat Varian Fry zijn opwachting in het verhaal maakt, begonnen er bij mij een aantal belletjes te rinkelen: dit kwam me allemaal wel heel bekend voor. Een man die onder de vlag van een Amerikaanse commissie in Frankrijk stiekem allerlei kunstenaars helpt om naar Spanje te vluchten en een onverschrokken dame aan zijn zijde die hem belangeloos helpt…
Het duurde niet lang voordat ik besefte dat de film Varian’s War uit 2001 voor een groot deel precies hetzelfde beschreef. Dit verhaal werd alleen vanuit het oogpunt van de onverschrokken dame verteld.
In opdracht van Varian Fry brengt Nanée talloze riskante boodschappen rond. En als ze eenmaal genoeg ervaring heeft, smeed ze zelf een plan om eigenhandig Edouard Moss uit Camp des Milles te bevrijden.
“Er werd een kachel aangestoken om de avondkilte te verjagen. Nanée keek door het raam. Kwam er ook rook uit andere schoorstenen, om de gevangenen te verwarmen? Ze zag enkel platteland; vanuit deze kamers, gelegen op de bovenste verdieping, moest je bij het raam gaan staan om zelfs maar de met prikkeldraad afgezette omheining van het kamp te kunnen zien. Het andere raam bood uitzicht op het terrein en de fabriek, maar ze hoefde er niet doorheen te kijken om te weten dat de gevangenen alleen warmte konden ontlenen aan de nabijheid van ongewassen lichamen die in een te kleine ruimte moesten verblijven, in het gezelschap van vlooien en luizen, bedwantsen, dysenterie en mannen die midden in de nacht stierven.”
Twee grote irritaties
Het boek heet ‘De Postbezorgster van Parijs’, dus je zou verwachten dat het gaat over een vrouw die in Parijs regelmatig post bezorgt. Niets is minder waar, want het verhaal speelt zich grotendeels in Marseille af. Nanée brengt inderdaad boodschappen naar ondergedoken vluchtelingen die op hun reispapieren wachten, maar dat is toch echt alleen maar in Marseille.
En daar komt ook nog eens bij dat er niet bijzonder veel aandacht aan dat bezorgen wordt besteed, het is maar een klein onderdeel van het verhaal. Nanées pogingen om Edouard Moss te helpen voeren de boventoon en daar komt geen enkele postbezorging bij kijken.
Het heeft er alle schijn van dat de uitgever deze titel heeft verzonnen om meer lezers te trekken, Parijs speelt nu eenmaal meer tot de verbeelding dan Marseille. En het bezorgen van verboden post is op het eerste oog ook aantrekkelijker dan alle andere klusjes die Nanée uit verzet tegen de Duitsers heeft gedaan. Toch voelde ik me bedonderd. Die titel klopt voor geen meter.
Ik kon me nauwelijks door dit boek heen worstelen
Afgezien van die twee irritaties wilde dit verhaal me niet pakken en ik kan maar niet bedenken waar dat toch door kwam. Ja, ik kende het verhaal grotendeels al en de titel is op zijn zachts gezegd misleidend, maar dat waren geen duidelijke oorzaken voor het feit dat ik me nauwelijks door dit boek heen kon worstelen.
Ik weet wel dat ik het verhaal behoorlijk afstandelijk vond. Het lukte me maar niet om me echt aan Nanée te hechten omdat ze gewoonweg niet genoeg van zichzelf prijsgaf. Wat dat betreft vond ik Edouard – volgens mij de enige kunstenaar in dit verhaal die bij mijn weten niet echt heeft bestaan – een stuk interessanter.
Edouard geeft een uitgebreide inkijk in zijn pijn, zijn twijfels en zijn verdriet. Hij is ook een stuk kwetsbaarder omdat hij alles voor de veiligheid van zijn dochtertje overheeft en dat maakt de laatste hoofdstukken uiteindelijk toch nog spannend. Als lezer hoop je van harte dat Edouard en zijn dochter het redden. Wat dat betreft is Nanée minder goed uit de verf gekomen.
Geen reacties