Boekrecensies Tweede Wereldoorlog

De bibliotheek van verboden boeken – Brianna Labuskes

21 oktober 2023

Het is 1944 als Vivian Childs in New York haar eigen oorlog voert. Een paar maanden eerder is haar man Edward als soldaat in Europa om het leven gekomen en sindsdien heeft Vivian zich volledig gericht op de ASE (Armed Services Editions). Deze stichting zorgt ervoor dat soldaten aan het front boeken krijgen toegestuurd, zodat ze hun zinnen even kunnen verzetten. De republikeinse senator Taft vindt het grootste deel van deze boeken alleen te veel in het straatje van de democratische president Roosevelt passen en wil het om die reden een pittige censuur opleggen. Vivian is het daar uiteraard niet mee eens en bedenkt een plan om die censuur te voorkomen.

Het bruisende Berlijn van 1933

In 1933 reist de Amerikaanse Althea James op uitnodiging van de Nazi’s naar Berlijn. Haar debuutroman was een onverwacht succes en Goebbels ziet het wel zitten om de jonge en bedeesde Althea voor zijn karretje te spannen. Het is zijn bedoeling dat haar verblijf inspiratie voor een tweede roman zal geven, hopelijk met een positief beeld van Hitler en zijn omstreden beleid.

Althea is direct onder de indruk van het bruisende Berlijn waar Hitler net tot kanselier is gekozen en voelt zich meer dan ooit thuis. Ze heeft zich in haar thuisstad altijd een buitenbeentje gevoeld, in Berlijn komt ze tot haar eigen verbazing dichter bij de wortels van haar uit Duitsland geëmigreerde ouders. Ze is behoorlijk onder de indruk van de Nazi’s en laat zich even meeslepen door hun geestdrift.

Maar dan komt ze in kringen waar de ideologieën van de Nazi’s eens even goed voor haar naïeve geest uiteen worden gezet en wordt Althea voor het eerst in haar leven halsoverkop verliefd.

De bibliotheek van verboden boeken in Parijs

In het Parijs van 1936 zet Hannah Brecht zich in voor de bibliotheek van verboden boeken. Ze is een jonge Joodse vrouw die uit Duitsland is gevlucht en haar werk in deze bibliotheek is haar bescheiden verzet tegen Hitlers regime. Op de planken van deze bijzondere bibliotheek staan namelijk alle boeken die de Nazi’s hebben verboden omdat ze van Joodse schrijvers of kritische denkers afkomstig zijn.

Het verhaal wordt zowel vanuit het oogpunt van Hannah als Althea en Vivian verteld en vooral het verhaal van Hannah zit vol flashbacks naar haar tijd in Berlijn. In die jaren was Hannah een vaste gast in het Berlijnse nachtleven, samen met haar broer Adam en haar jeugdvriend Otto. En in datzelfde nachtleven kwam Hannah ook de onschuldige Althea tegen.

Uiteindelijk worden de losse verhalen van deze drie vrouwen, die op verschillende momenten in totaal verschillende steden wonen, op een bijzondere manier met elkaar verbonden.

Zowel origineel als pakkend

Deze debuutroman van Brianna Labuskes is me prima bevallen. Haar schrijfstijl is prettig en haar personages zijn interessant. Het was met name de verhaallijn van Althea die me erg boeide, de invalshoek waarin een onbevangen vrouw zich door de Nazi’s laat inpakken en vervolgens met de werkelijkheid te maken krijgt vond ik zowel origineel als pakkend.

Het thema van het boek is voor een groot deel aan homoseksualiteit in de Tweede Wereldoorlog gewijd, maar ik vond de bijkomende strijd tegen de door de heersende politiek verboden literatuur minstens net zo interessant. Zoals de bibliothecaresse van de bibliotheek voor verboden boeken in Brooklyn al tegen Vivian zei:

“Het verbranden van boeken over kwesties waarmee je het niet eens bent, wil niet zeggen dat daarmee die kwesties verdwijnen.”

Het is een mooi gegeven in een tijd waarin censuur opnieuw wil gaan heersen en mensen met een andere mening in een oogwenk bespot en gecancelled worden. Hebben we dan echt helemaal niets van de geschiedenis geleerd?

    Plaats een reactie