We weten allemaal dat de Oeigoeren het in China niet bepaald makkelijk hebben. Je moet onder een steen hebben gelegen als je in de afgelopen jaren niet minstens één verontrustend bericht in de media voorbij hebt zien of horen komen. Maar hoe erg het werkelijk is, daar staan we niet bij stil. Daarom heeft de dappere Mihrigul Tursun haar verhaal als Oeigoerse in een Chinees ‘heropvoedingskamp’ met dit boek verteld. En dat verhaal is onvoorstelbaar schokkend.
Van Toraklik naar Hangzhou en Cairo
Mihrigul groeit op bij haar oma in Toraklik, een onbeduidend dorp in de Taklamakanwoestijn. Haar moeder overleed tijdens de bevalling en haar vader kan niet voor haar zorgen. Gelukkig geeft haar oma genoeg liefde voor tien. Het leven in Toraklik is eenvoudig. Het hutje van oma heeft geen stromend water of elektriciteit, maar dat wordt niet gemist.
Net als de rest van de Oeigoeren in haar omgeving wordt Mihrigul islamitisch opgevoed, bij de Oeigoeren wordt het moslimgeloof alleen wel veel losser en vrijer beleid dan bij de Arabieren. Op de dorpsschool valt op dat Mihrigul erg intelligent is, daarom krijgt ze een beurs voor een internaat in het Chinese Hangzhou, ruim 4000 kilometer verder.
Mihrigul is ambitieus. Ze wil studeren, liefst ook in het buitenland, want dit lijkt haar een prachtige ervaring. Na hard werken wordt ze een paar jaar later toegelaten tot de British University in Cairo. In deze enorme stad leert ze de Egyptische Mahmud kennen. Ze trouwen en krijgen een drieling.
Dan gaat het vreselijk mis
Zes weken nadat ze van haar drieling is bevallen, vertrekt Mihrigul met haar man en kleine kinderen naar China om haar oma, vader en stiefmoeder te bezoeken. Eenmaal in China wordt Mahmud alleen meteen op het vliegtuig terug naar Egypte gestuurd, worden de kinderen door de autoriteiten meegenomen en wordt Mihrigul opgepakt. Ze wordt in een zogenaamd heropvoedingskamp gezet, maar feitelijk is dit niet meer dan een middeleeuwse gevangenis met camera’s die iedere uitspraak en beweging registreren.
Haar misdaad? Ze is Oeigoerse, ze is islamitisch en ze komt uit Egypte, een Arabisch land.
Ze wordt verhoord, gemarteld, geïndoctrineerd en uitgehongerd. Na een paar maanden wordt ze zonder reden vrijgelaten. Nou ja, vrijgelaten… Ze krijgt haar kinderen getraumatiseerd terug en wordt onder huisarrest bij haar vader in huis geplaatst. En nauwlettend in de gaten gehouden.
Angstaanjagend 2.0
“Ik sprak met mijn ouders niet over dergelijke dingen. Omdat we constant werden afgeluisterd, hadden we het alleen over onschuldige zaken als eten en het weer – of we zeiden helemaal niets. Ook zij hadden Huawei-telefoons gekregen, die ze altijd bij zich moesten hebben. En dus waren ze, net als ik, constant bang om iets te zeggen wat door de politie als verdacht aangemerkt zou kunnen worden.
Mijn vader, die als buschauffeur werkte, werd altijd gefilmd als hij zich op straat begaf. Want overal in de stad hingen camera’s, op iedere straathoek en alle openbare plekken. Daarom verzuimde hij nu bijvoorbeeld om op vrijdag naar de moskee te gaan, iets wat hij voorheen regelmatig deed. Toen ik hem daarop aansprak, wees hij naar zijn mobieltje. Ik snapte het: ook hij was bang dat hij in de problemen kwam als de veiligheidsdienst zijn gebeden hoorde, of de camera’s zijn moskeebezoek vastlegden.”
Ik lees graag thrillers, het kan me vaak niet spannend genoeg zijn. En in die boeken worden ook wel eens dystopieën geschetst. Futuristische verhalen waarin mensen geen enkele vrijheid meer hebben en altijd in de gaten worden gehouden om te zien of ze zich wel netjes aan de gestelde regels houden.
Het feit dat Mihrigul dit in werkelijkheid mee heeft moeten maken is meer dan angstaanjagend. Het is angstaanjagend 2.0. Niet alleen omdat dit zomaar kan, maar ook omdat China hier gewoon mee wegkomt.
Het Amerikaanse congres
Uiteindelijk belandt Mihrigul nog twee keer zonder duidelijke aanleiding in een heropvoedingskamp en krijgt ze uiteindelijk zelfs de doodstraf. Met ontzettend veel hulp van haar man Mahmud en de Egyptische ambassade komt ze uiteindelijk vrij en weet ze met meer geluk dan wijsheid terug naar Egypte te vluchten. Maar ook daar is ze niet veilig. Zelfs in het buitenland wordt ze continu in de gaten gehouden en hangt er altijd een akelige dreiging om haar heen.
Jennifer, een medewerkster van de Amerikaanse Buitenlandse Zaken, neemt contact met Mihrigul op en regelt dat ze in ruil voor een getuigenis voor het Amerikaanse congres samen met haar gezin politiek asiel in de VS krijgt. De afgevaardigden van het congres willen namelijk graag hun eigen mening vormen om vast te kunnen stellen hoe de Verenigde Staten in de toekomst met China moeten omgaan.
Ondanks alle dreiging – die haar ook naar Amerika achtervolgt – gaat Mihrigul hier op in en sindsdien grijpt ze iedere kans aan om de wereld te laten weten hoe haar volk wordt behandeld. En dat doet ze op een bewonderenswaardigere, integere manier zonder ook maar een greintje zelfmedelijden.
Dit is een van de meest indrukwekkende biografieën die ik heb gelezen, het is een must-read voor iedereen die wil weten wat er in de huidige wereld gaande is.
Geen reacties