Mijn reden om dit boek te willen lezen was vrij simpel: volgens de flaptekst vertelt het namelijk het verhaal van een man en een vrouw die ervoor kozen om zich te verzetten in het Spanje van Franco. Nu weet ik niet veel van die Spaanse periode, veel verder dan dat het geen feestje was gaat mijn kennis niet. Maar de honger naar meer kennis over die tijd van een fascistische dictatuur was er wel degelijk, ik verwachtte dat ik er met dit boek veel meer over te weten zou komen.
Drie hoofdpersonen
Het verhaal heeft drie verschillende hoofdpersonen en dat geeft het verhaal zeker de nodige diepgang. Alles wordt vanuit drie oogpunten bekeken en dat heeft een grote toegevoegde waarde. Aan de ene kant is er de psychiater Germán Velázquez Martin, hij werkt in een inrichting voor vrouwen in Ciempozuelos, net als de hulpverpleegkundige Maria Castejón. Eén van de patiënten in de inrichting is Aurora Rodríguez Carballeira.
Het boek komt na wat vage omzwervingen echt op gang als Germán in 1933 als tiener zijn huiswerk in de psychiatriepraktijk van zijn vader maakt om zo interessante verhalen van patiënten op te pikken. Hij valt met zijn neus in de boter als hij zogenaamd met zijn Franse huiswerk bezig is en er een advocaat met Aurora Rodríguez Carballeira op de stoep van de praktijk staat. De deftige Aurora heeft zojuist haar dochter vermoord en de geschokte man heeft geen idee wat hij met de vrouw aan moet.
Ze doet namelijk net alsof het niet meer dan normaal is dat ze haar eigen nageslacht om het leven heeft gebracht. Haar dochter voldeed immers niet aan haar verwachtingen.
Als Franco niet veel later aan de macht komt weet Germán naar Zwitserland te vluchten, maar in de jaren vijftig keert hij terug om een revolutionair geneesmiddel voor psychiatrisch patiënten te testen. Hier komt hij opnieuw in aanraking met Aurora en de hulpverpleegster Maria, die haar eigen geschiedenis met deze problematische vrouw heeft.
Het is een pittig verhaal
Het viel niet mee om dit boek te lezen. In mijn ogen kwam dat omdat ik moeite had om alle Spaanse namen uit elkaar te houden, maar ook omdat mijn kennis over deze periode in de Spaanse geschiedenis erg beperkt is. Ik kon geen verbanden bij verschillende gebeurtenissen leggen en ik snap nog steeds niet wat er nu werkelijk met de ouders van Maria is gebeurd. Wat dat betreft had de context best iets uitgebreider en duidelijker gemogen.
Daarnaast was het ook een opgave om me door de enorme blokken tekst te worstelen. Het zijn lange hoofdstukken en lange zinnen, alinea’s of witregels komen nauwelijks voor. Het verhaal leest daardoor traag en stroperig.
Als Maria aan het woord is wordt er vooral spreektaal gebruikt. Dat past bij haar, ze is tenslotte een stuk lager opgeleid dan Germán, maar dat leest ook behoorlijk lastig. Het wordt helemaal een uitdaging als er vanuit het oogpunt van Aurora wordt verteld. Zeker in het begin, als ze nog helemaal onder medicatie zit, is daar amper een touw aan vast te knopen.
In het hoofd van Aurora
Aurora heeft allerlei waanideeën. Zo denkt ze dat ze zowel vrouwelijk als mannelijk is. En dat ze een magische denkhouding heeft waarmee ze onoverwinnelijk is omdat haar brein dan sterker is dan dat van anderen.
Ze vermoordde haar dochter Hildegart omdat ze vond dat ze simpelweg niet anders kon. Hildegart was haar werk en dat was niet goed gelukt. Ze beschouwde zichzelf als een kunstenaar die zijn werk vernietigt om opnieuw te beginnen. En dat vertaalt zich in dergelijke uitspraken:
“Het vervelende is dat mijn ogen zo slecht zijn, want ik kan zijn gezicht niet goed zien, maar ik heb mijn voortreffelijke, superieure verstand nog, en ik heb al mijn krachten geactiveerd. Ik heb het zo vaak aan de artsen uitgelegd toen ik hier kwam, maar luisteren, nee. Mijn hart, mijn heupen, mijn borsten, mijn billen zijn die van een vrouw, maar mijn hersens, mijn hals, mijn armen, mijn benen en mijn sleutelbeenderen zijn voor de volle 100 procent mannelijk. Als ze me niet geloven, moeten ze maar autopsie op me verrichten als ik dood ben, dan zullen ze het wel zien. Het is me niet gelukt dat vermogen op Hilde over te brengen, zij was op en top vrouw, daarom raakte ze het spoor bijster.”
Ik had verkeerde verwachtingen bij dit boek
Ik had verwacht dat ik met het lezen van dit boek meer over het leven van de Spanjaarden onder Franco zou leren, maar dat vond ik uiteindelijk tegenvallen. Veel verder dan het feit dat homoseksualiteit, communisme en het hebben van een afwijkende mening verboden waren en dat je nagenoeg verplicht was om devoot katholiek te zijn ben ik niet gekomen.
De nadruk ligt op de geschiedenis en verhoudingen van deze drie mensen, de Spaanse dictatuur is eigenlijk maar gewoon een bijzaak. Ik ben dus met verkeerde verwachtingen aan dit boek begonnen en dat is jammer. De personages zijn namelijk ontzettend interessant en het verhaal, hun band met elkaar en hun beweegredenen zijn op zijn minst fascinerend. Saillant detail: Aurora Rodríguez Carballeira heeft echt bestaan, net als haar dochter Hildegart.
Wil jij dit boek lezen? Lees dan als eerste een paar pagina’s op Wikipedia over de periode van Franco en hoe het er in deze periode in Spanje aan toeging. Ga er vanuit dat deze geschiedenis niet het belangrijkste onderdeel van dit verhaal is en bereid je voor op pittige teksten. Dan komt het zeker goed!
Geen reacties