Boekrecensies Tweede Wereldoorlog

De Kleermaakster van Dachau – Mary Chamberlain

21 juni 2023
De Kleermaakster van Dachau – Mary Chamberlain

Ada Vaughan is achttien jaar oud en in het voorjaar van 1939 is ze al drie jaar kleermaakster bij Mrs. Buckley. Ze is dol op mode en doet ondanks haar bescheiden budget de grootste moeite om er verzorgd en stijlvol uit te zien. Want ze mag dan wel in een niet al te florissante buurt in Londen wonen, waar ze een bed met haar zusje deelt en een privaat in de achtertuin heeft, ooit heeft ze een eigen modehuis in Parijs. Maar dan komt ze in Dover Street tijdens een fikse regenbui de charmante Stanislaus von Lieben tegen. 

Tot over haar oren verliefd

Stanislaus is een graaf uit het voormalige koninkrijk Oostenrijk-Hongarije en met zijn dikke portemonnee laat hij de jonge Ada een hele andere kant van Londen zien. Hij neemt haar mee voor thee in het Ritz, diners in dure restaurants en cocktails in chique bars. Door zijn charisma, joie de vivre en charmant Duits accent is Ada al snel tot over haar oren verliefd op hem.

Na drie maanden verkering vraagt Stanislaus aan Ada of ze met hem naar Parijs wil gaan. Hij weet van haar dromen en ambities en hij wil haar graag de stad laten zien. Ada grijpt deze kans met beide handen aan. Ondanks de dreigende oorlog, de folders over het gebruik van gasmaskers, de schuilkelders die worden gebouwd en de kinderen die naar het platteland worden geëvacueerd. Ada is doof en blind voor dat alles, zij gaat met een echte graaf naar Parijs!

Aan haar lot overgelaten

Ada geniet met volle teugen van Parijs. Er lopen weliswaar soldaten over straat en er liggen zandzakken op straathoeken, maar dat mag voor haar de pret niet drukken. Op de dag van vertrek komt alleen het bericht dat de oorlog definitief is uitgebroken. Ada zou eventueel met haar Engelse paspoort nog kunnen proberen om terug naar Engeland te komen, maar voor Stanislaus is dat uitgesloten. Bovendien kan hij ook niet meer bij zijn bankrekeningen.

Ze zijn gestrand in Parijs. Ada kan al snel als kleermaakster aan de slag, maar Stanislaus heeft met zijn beperkte kennis van de Franse taal veel minder opties. Hun relatie verslechtert en uiteindelijk laat Stanislaus Ada tijdens een vlucht uit Parijs aan haar lot over.

Ze is op zichzelf aangewezen en heeft niet meer dan de kleding die ze draagt en een versleten tas met een gebreide teddybeer die ze onderweg vond. Ze moet zich zien te redden met haar grootste bezit: haar talent om prachtige dameskleding te maken.

Concentratiekamp Dachau

Ada verliest in een rap tempo haar naïviteit en wordt vervolgens geconfronteerd met ongekend verdriet, verlies, honger en angst. Toch weet ze zich te redden en zorgen de kunsten die zij met een naald, draad en een goed stuk stof beheerst ervoor dat ze uiteindelijk in concentratiekamp Dachau terecht komt. Niet in het kamp zelf, maar in het aangrenzende huis van obersturmbannführer Weiss.

Ze wordt in een klein kamertje naast de bijkeuken opgesloten en krijgt opgedragen om aan de hand van plaatjes uit tijdschriften kleding voor de vrouw van de obersturmbannführer te maken. Ze heeft geen bed om in te slapen, krijgt amper te eten en wordt als een slaaf behandeld.

Jarenlang weet Ada dit vol te houden, maar haar echte uitdagingen beginnen pas wanneer de Amerikanen in Dachau verschijnen. Om nog maar niet te spreken over wat haar te wachten staat in de nasleep van de oorlog.

Een aangrijpende roman

Dit verhaal was niet wat ik ervan had verwacht, toch heeft het me van begin tot einde geboeid. Sterker nog, toen ik eenmaal op de tweede helft van het boek aankwam, kon ik nauwelijks nog ophouden met luisteren. Waarom dat precies is ga ik natuurlijk niet verklappen, ik gun jou die onverwachte wendingen net zo goed.

In het begin van het boek ergerde ik me enigszins aan de argeloosheid van Ada. Hoe haal je het in je hoofd om gewoon met je vriendje naar Parijs te vertrekken alsof er niets aan de hand is! Toch ging ik me naarmate het verhaal vorderde steeds meer aan haar hechten.

Ik ben er vrij zeker van dat helemaal niets aan Ada´s persoonlijke verhaal ook maar in de buurt van de werkelijkheid komt en als je het mij vraagt is de naam Dachau in de titel ook absoluut als lokkertje gebruikt. Dat neemt alleen niet weg dat dit een aangrijpende roman is die niet zomaar uit mijn hoofd verdween nadat ik het uit had.

    Plaats een reactie